CO₂ en natuur
Het klimaat wordt vaak in één adem genoemd met natuur en milieu. Daarmee wordt de indruk gewekt dat wat goed is voor het klimaat ook goed is voor natuur en milieu (en omgekeerd). Toch gaat het hier om verschillende zaken. Hogere temperaturen en de hogere kooldioxideconcentratie blijken juist gunstig te zijn voor natuur en milieu en daarmee samenhangend de biodiversiteit. Bij de Gevolgen voor de biodiversiteit vind je hierover meer informatie.
Daarmee samenhangend is de vraag of CO₂ een vervuilende stof is. Veel berichten in de media en op internet geven die indruk. Ook op Wikipedia staat kooldioxide als vervuilende stof genoemd. Dat is vreemd, want CO₂ is geen vervuilende stof. Het is een natuurlijke stof die zelfs essentieel is voor al het leven op aarde. Door middel van fotosynthese zetten planten water en CO₂ om in koolhydraten en zuurstof. Het is dus een bouwstof voor planten. Meer CO₂ is gunstig voor de natuur en maakt de aarde groener: extra CO₂ in de lucht heeft de wereldwijde groei van bomen en planten bevorderd. Het is ook goed voor de landbouw en verhoogt de opbrengsten van gewassen wereldwijd.
Dat planten sneller groeien bij een hogere CO₂-concentratie is goed te zien in de volgende video. Het laat de groei van twee planten zien: een bij een CO₂-concentratie van 450 ppm (parts per million
In een studie van Zaichun Zhu et al. (2016) in Nature Climate Change zien we dat de aarde de afgelopen 30 jaar daadwerkelijk groener is geworden. Zowat de helft van al het begroeide land is nu groener en opmerkelijk genoeg is slechts 4% van het land bruiner geworden (zie: woestijnvorming). Geschat wordt dat 70% van deze trend toe te schrijven is aan het toegenomen CO₂-niveau in de atmosfeer, 9% is het gevolg van stikstofafzetting, klimaatverandering draagt voor 8% bij en ander landgebruik is goed voor 4%. In de tropen is vooral het CO₂-effect belangrijk, op hogere breedtegraden (zoals in Nederland) is vooral de klimaatverandering gunstig voor de vergroening. De tweede video van de NASA brengt de vergroening als gevolg van de gestegen kooldioxideconcentratie in beeld.
Volgens Nasa heeft de vergroening gezorgd voor een toename aan planten en bomen over een gebied dat gelijk staat aan twee keer de oppervlakte van de Verenigde Staten. Het boeiende van deze ontwikkeling is ook dat de vergroening ertoe heeft bijgedragen dat de groei van de hoeveelheid CO₂ in de atmosfeer is afgeremd, zoals blijkt uit een studie van Keenan et al. (2017), in Nature. Planten verbruiken immers CO₂ in het proces van fotosynthese. Ze stoten ook CO₂ uit, maar per saldo is de opname groter dan de uitstoot.
Steeds meer studies bevestigen de grote betekenis van CO₂ voor de vergroening van de aarde. Zo blijkt uit een onderzoek van de Australische onderzoekers Vanessa Havard c.s. uit 2019, dat het effect van CO₂ op de groei van planten veel groter is dan tot nu toe is aangenomen. Uit hun historische onderzoek volgt dat de global gross primary production (bruto primaire productie, of de omvang van de omzetting van CO₂ in organisch materiaal) sinds 1900 met circa 35% is toegenomen. Deze toename is voor het overgrote deel het gevolg van de stijging van de CO₂-concentratie. Zij stellen ook dat de huidige modellen van het IPCC de opnamecapaciteit (sink) op het land sterk onderschatten. In afbeelding 2 is in een grafiek de omvang van de bruto primaire productie gekwantificeerd.
Voedselvoorziening
Hieronder is de groei van de graanproductie aangegeven ten opzichte van de groei van de wereldbevolking. Opvallend daarbij is dat de absolute hoeveelheid landbouwgrond voor deze graanproductie maar weinig is toegenomen. De opbrengst per hectare is dus sneller gestegen dan de wereldbevolking. De toename is het gevolg van betere landbouwmethodes, maar ook van de hogere CO₂-concentratie in de atmosfeer.