Stijgt het aantal bosbranden?

Ook als het gaat om het aantal en de omvang van bosbranden wordt heel gemakkelijk de link gemaakt naar de opwarming van de aarde als mogelijke oorzaak. De redenering daarbij is dat hogere temperaturen leiden tot verdroging van het land en daarmee een grotere kans op bosbranden. In het artikel over extremen in het weer is al gerefereerd aan de conclusie van het IPCC (AR5, pag. 162) dat een toename van de duur en de omvang van droogte onwaarschijnlijk is. De droogte in de wereld neemt juist af en de vergroening neemt toe. Het is wel zo dat bij hogere temperaturen bosbranden gemakkelijker kunnen ontstaan. De opwarming kan in dat opzicht wel in ongunstige zin bijdragen aan het aantal en de omvang van bosbranden. Maar dat blijkt niet uit de cijfers. Ondanks de gestegen temperaturen is in alle continenten sprake van een afname.

Dat de invloed van klimaatverandering niet te zien is in de cijfers, is niet zo vreemd, als je je bedenkt dat 96% van de bosbranden (bedoeld of onbedoeld) veroorzaakt zijn door mensen, zoals blijkt uit een studie van van de Verenigde Naties uit 2023. Het kan daarbij gaan brandstichting door pyromanen of om grond geschikt te maken voor landbouw of mijnbouw, menselijke onvoorzichtigheid of onverschilligheid, technische storingen waarbij vonken ontstaan, enzovoorts.

Verenigde Staten

In bepaalde gebieden zoals bijvoorbeeld de staat Californië zijn er de laatste jaren hevige bosbranden geweest. Toch is uit de cijfers over de jaarlijkse omvang van de bosbranden niet de conclusie te trekken dat deze toeneemt. Hieronder is een grafiek over het totale oppervlak dat in het betreffende jaar getroffen wordt door bosbranden in de Verenigde Staten. De informatie is afkomstig van het National Interagency Fire Center.

Europa

Ook in Europa is geen sprake van een toename van het landoppervlak dat aantal wordt getroffen door bosbranden, zoals blijkt uit de cijfers van het European Environment Agency.

Satellietmetingen

Het is sinds enige tijd ook mogelijk de omvang van bosbranden te volgen met behulp van satellieten. Een onderzoeksteam onder leiding van Niels Andela van het Goddard Space Flight Center van NASA, analyseerde brandgegevens afgeleid van de Moderate Resolution Imaging Spectrometer (MODIS), instrumenten op NASA's Terra- en Aqua-satellieten. Vervolgens vergeleken ze deze datasets met regionale en wereldwijde trends in de landbouw en sociaal-economische ontwikkeling. Onderstaande kaart, toont de jaarlijkse trends in de omvang van verbrande gebieden in de periode 1998 tot 2015. In blauwe gebieden was de trend in de richting van minder verbranding, terwijl er in de rode gebieden meer verbranding was. Volgens Andela waren uitbreiding en intensivering van de landbouw de belangrijkste oorzaken van de afnemende brandactiviteit.

Met behulp van satellietwaarnemingen is per continent, land en regio nauwkeurig bekend welke branden er de afgelopen jaren zijn geweest en hoe groot het verbrande gebied is. Zie hiervoor de website van Global Wildfire Information System (GWIS). Zoals te zien is in onderstaande lijngrafiek, is het jaarlijkse verbrande gebied over de hele wereld in 20 jaar met meer dan een kwart afgenomen (van 3,1% tot 2,3% van het natuuroppervlak).

Referenties